Jakiej licencji potrzebuję do wykonywania przewozu drogowego?
Zgodnie z przepisami, pod pojęciem transportu drogowego rozumie się podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy, a także każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do działalności gospodarczej, czy też działalność polegającą na pośrednictwie przy przewozie. W zależności od rodzaju danego przewozu, działając na podstawie i w zgodzie z prawem unijnym, Ustawa o transporcie drogowym narzuca na przedsiębiorców obowiązek spełnienia określonych wymagań oraz w razie potrzeby – wskazuje drogę do uzyskania poszczególnych licencji bądź zezwoleń.
Decydując się zatem na rolę przedsiębiorcy zajmującego się transportem w pierwszej kolejności należy określić obszar, na którym będzie wykonywany przewóz (bez przekroczenia granicy Polski lub z przekroczeniem), scharakteryzować obiekt przewozu (rzeczy lub osoby), cechy konstrukcyjne pojazdu (DMC powyżej/poniżej 3,5 tony lub pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu powyżej/poniżej 9 osób łącznie z kierowcą) oraz na koniec – jego charakter (zarobkowy lub niezarobkowy).
Krajowy przewóz drogowy rzeczy
Wg statystyk Głównego Urzędu Statystycznego w 2019 roku w odniesieniu do transportu samochodowego operacje krajowe stanowiły ponad 80% wszystkich wykonanych przewozów ładunków.
Jeżeli taki rodzaj przewozu przedsiębiorca realizuje pojazdami, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 tony (pole F2 w dowodzie rejestracyjnym) to niezależnie od tego, czy ma on charakter zarobkowy czy nie – przepisy nie przewidują konieczności uzyskania dodatkowego zezwolenia. Nie jest to równoznaczne z brakiem wymagań wobec kierowców – Ci jeżdżący zawodowo obowiązkowo muszą przejść badania lekarskie. Sytuacja ulega zmianie, jeśli przewozy mają być wykonywane pojazdami o większej ładowności. W tym wypadku wiele zależy od tego, czy transport jest podstawową, czy też pomocniczą działalnością danego przedsiębiorstwa. W celu podjęcia i wykonywania danego rodzaju przewozu pojazdami o DMC powyżej 3,5 tony potrzebujemy zatem:
- Zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego – w przypadku zarobkowego charakteru przewozów,
- Zaświadczenia na przewozy na potrzeby własne – w przypadku niezarobkowego charakteru przewozów.
Wymienione dokumenty wydawane są na czas nieoznaczony. Organem odpowiedzialnym za udzielenie, odmowę udzielenia, zmianę oraz zawieszenie lub cofnięcie wymienionych dokumentów jest starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy lub Główny Inspektor Transportu Drogowego, w przypadku ubiegania się o licencję wspólnotową, jeżeli przedsiębiorca nie występował z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przez starostwo.
Krajowy przewóz drogowy osób
W transporcie osób podstawową kwestią jest określenie, czy dany pojazd, którym mają być wykonywane przewozy jest konstrukcyjnie przystosowany do przewozu więcej lub mniej niż 9 osób łącznie z kierowcą (pole S1 w dowodzie rejestracyjnym). W odróżnieniu od transportu drogowego rzeczy, zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia nie dotyczy wszystkich pojazdów poniżej wspomnianej granicy, a jedynie przewozów o charakterze niezarobkowym. Jeżeli jednak myślimy o wykonywaniu usługi odpłatnych przewozów pojazdem przeznaczonym do przewozu mniej niż 9 osób łącznie z kierowcą, to będzie nam potrzebna jedna z licencji krajowych:
- Licencja na przewóz osób taksówką,
- Licencja na przewóz osób samochodem osobowym,
- Licencja na przewóz osób pojazdem konstrukcyjnie przeznaczonym do przewozu od 7 do 9 osób.
Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat a usługę można zrealizować udając się do:
- urzędu miasta lub gminy – w przypadku licencji na taksówkę,
- starostwa powiatowego – w przypadku licencji na przewóz osób samochodem osobowym lub busem do 9 osób łącznie z kierowcą.
Krajowy przewóz drogowy osób autobusami wymaga uzyskania dokumentów podobnych do tych potrzebnych przy przewozie rzeczy:
- Zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego – w przypadku zarobkowego charakteru przewozów,
- Zaświadczenia na przewozy na potrzeby własne – w przypadku niezarobkowego charakteru przewozów.
Wymienione dokumenty wydawane są na czas nieoznaczony. Dodatkowo w przypadku wykonywania przewozów regularnych specjalnych zdefiniowanych w Ustawie o transporcie drogowym jako niepubliczny przewóz regularny określonej grupy osób, z wyłączeniem innych osób, należy uzyskać specjalne zezwolenie.
Przykładem takiego przejazdu będzie chociażby przewóz pracowników do zakładu pracy. Miejsce złożenia wniosku zależy od zasięgu wykonywanego transportu np. starostwo powiatowe, jeśli przewozy mają odbywać się na obszarze powiatu.
Międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy
Pomimo wprowadzanych zmian w przepisach Polska utrzymuje rolę potentata na rynku drogowych przewozów międzynarodowych. Do 21 maja 2022 r. podobnie jak w przypadku „krajówki”, używając pojazdów o DMC poniżej 3,5 tony, przedsiębiorca jest zwolniony z posiadania dodatkowych pozwoleń. Warto jednak pamiętać, że próg ten ulegnie zmianie i od maja 2022 r. obowiązkiem posiadania licencji na międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy zostaną objęte również pojazdy o DMC od 2,5 do 3,5 tony. Wymagania w transporcie do 3,5 tony będą bardzo podobne do obecnie przyjętych w stosunku do pojazdów o większej ładowności. Więcej o tych zmianach pisaliśmy w artykule dotyczącym Pakietu Mobilności.
Dokumentem uprawniającym do wykonywania międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego jest licencja wspólnotowa. Wydaje się ją na czas oznaczony od 5 do 10 lat. Warunkiem jej uzyskania jest posiadanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. O obydwa te dokumenty można wnioskować jednocześnie – składając odpowiedni wniosek do Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Jest to również organ odpowiedzialny za udzielanie zaświadczeń na przewozy na potrzeby własne w ruchu międzynarodowym.
Międzynarodowy przewóz drogowy osób
Odmiennie od przewozów krajowych, Ustawa o transporcie drogowym nie przewiduje licencji dla przewozów realizowanych pojazdami o liczbie miejsc nie większej niż 9 łącznie z kierowcą i to niezależnie od charakteru przewozu – zarobkowego czy też niezarobkowego. Należy jednak mieć na uwadze, że podejście to może różnić się w innych krajach i przed rozpoczęciem prowadzenia działalności w tym zakresie należy zapoznać się z przepisami tam obowiązującymi.
Chcąc uzyskać licencję wspólnotową lub zaświadczenie na przewozy na potrzeby własne w międzynarodowym ruchu autobusowym przedsiębiorca musi skierować się do Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego. Podobnie jak w przypadku przewozu rzeczy, warunkiem koniecznym uzyskania licencji jest posiadanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Wydaje się ją na czas oznaczony od 5 do 10 lat. W tym wypadku ważny jest jeszcze rodzaj wykonywanego przewozu autobusowego i rozróżnienie czy jest to przewóz okazjonalny, wahadłowy, czy też regularny. Dodatkowe zezwolenia będą potrzebne przy wykonywaniu przewozów:
- regularnych i regularnych specjalnych (wydaje GITD lub odpowiedni organ innego państwa),
- wahadłowych – na ternie poza UE (wydaje GITD),
- okazjonalnych – na ternie poza UE (wydaje GITD).
Pośrednictwo przy przewozie
Jako zupełnie oddzielną usługę należy sklasyfikować pośrednictwo, czyli – działalność gospodarczą polegającą na przekazywaniu zleceń przewozu innym podmiotom. Prawo pod tym względem rozróżnia pośrednictwo przy przewozie rzeczy lub osób i wskazuje warunki konieczne do spełnienia, aby móc zostać wspomnianym pośrednikiem.
Licencję na pośrednictwo przy przewozie rzeczy uzyskamy w Starostwie Powiatowym na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat. W przypadku realizacji usługi jedynie na terytorium Polski nie ma konieczności uzyskiwania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Potrzebny będzie jednak Certyfikat Kompetencji Zawodowych.
Wnioskując o licencję na pośrednictwo przy przewozie osób musimy skierować sprawę do Głównego Inspektora Transportu Drogowego. Analogicznie, licencja zostanie wydana na czas oznaczony nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat. Należy przy tym pamiętać, że taki rodzaj pośrednictwa może być prowadzony wyłącznie na rzecz podmiotów posiadających stosowaną licencję transportową.
Podsumowanie
Podejmowanie i wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, z uwagi na pozornie skomplikowane procedury dotyczące uzyskiwania zezwoleń i licencji, może wydawać się trudne. Dodatkowo, nieposiadanie wymaganego dokumentu może narazić przedsiębiorcę na bardzo wysokie kary finansowe. Dlatego firma ABC Szkolenia oferuje doradztwo w tym zakresie. Pomożemy Ci uzyskać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i licencję wspólnotową. Sprawdź naszą ofertę i zaufaj specjalistom!
Autor: inż. Michał Pasik
