Zmiana regulaminu egzaminowania na CKZ
Certyfikat kompetencji zawodowych jest dokumentem nieodłącznie związanym z prowadzeniem działalności w zakresie zarobkowego transportu drogowego. Przedsiębiorcy ubiegający się o uzyskanie a także posiadający zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego muszą wyznaczyć w swojej firmie zarządzającego transportem, który dysponuje takim certyfikatem. Otrzymanie go wymaga od zainteresowanej osoby wykazania się wiedzą niezbędną do prowadzenia działalności przewozowej, jaką unijny ustawodawca przewidział w rozporządzeniu (WE) 1071/2009.
W Polsce w tym celu należy zdać egzamin organizowany przez Instytut Transportu Samochodowego (ITS). Na uprzywilejowanej pozycji w procesie certyfikacji przewoźników drogowych stoją absolwenci studiów, których program objął zakres zagadnień wskazanych we wspomnianym wcześniej rozporządzeniu. Mogą oni uzyskać częściowe lub nawet całkowite zwolnienie z egzaminu. W obu przypadkach proces uzyskiwania certyfikatu kompetencji zawodowych reguluje kilka aktów prawnych:
- Ustawa o transporcie drogowym.
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie przeprowadzenia procesu certyfikacji kompetencji zawodowych w transporcie drogowym oraz zabezpieczenia certyfikatu kompetencji zawodowych
- Regulamin przeprowadzania egzaminu na certyfikat kompetencji zawodowych (zatwierdzany przez Ministra Infrastruktury).
Ostatni z nich został zmieniony 19 października 2023 r., otrzymując zatwierdzenie ze strony Ministra Infrastruktury. Uwzględniono tym samym zmiany w pozostałych przepisach a także wprowadzono do regulaminu kilka nowości.
Nowy wzór wniosku o wydanie CKZ
Pierwszym krokiem, jaki należy wykonać, ubiegając się o uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych, jest złożenie stosownego wniosku do ITS. Wraz z wejściem w życie nowego regulaminu wprowadzono nowy wzór wniosku, dlatego przy zapisie na egzamin należy dokładnie sprawdzić, czy korzystamy z aktualnej wersji. Zmiany mają w znacznej mierze wymiar stylistyczny, dzięki czemu wypełnienie wniosku stało się jeszcze bardziej intuicyjne. W drukach zmieniono też wykaz dołączanych dokumentów, dostosowując go do znowelizowanych przepisów. Ma to szczególne znaczenie dla obcokrajowców przystępujących do egzaminu w Polsce.
Pomimo zmian we wniosku, w kwestii sposobu jego składania zachowano status quo. Nadal należy doręczyć go do Instytutu w wersji fizycznej, ponieważ nie udostępniono rozwiązania pozwalającego na złożenie go drogą elektroniczną. Dalej należy też zachować 14-dniowe wyprzedzenie w dacie złożenia wniosku względem terminu egzaminu. Doprecyzowana za to została informacja dotycząca kolejności zgłoszeń, która będzie miała kluczowe znaczenie w przypadku, gdy na dany termin egzaminu wpłynie duża liczba wniosków. Słowem – kto pierwszy ten lepszy. Dokładny harmonogram egzaminów, bez zmian, będzie publikowany na stronie internetowej instytutu.
Nowy egzamin na certyfikat kompetencji zawodowych
Po zakwalifikowaniu na egzamin, osoba ubiegająca się o certyfikat kompetencji zawodowych również napotka kilka innowacji. Obeszło się jednak bez rewolucji, ponieważ egzamin zachowuje tę samą formę – składa się z testu wielokrotnego wyboru oraz dwóch zadań problemowych, z czego jedno obejmuje zagadnienia czasu pracy kierowców. Zmiany w organizacji egzaminu dotyczą wyłącznie pierwszej części. W nowym regulaminie precyzyjnie określono, że spośród 4 dostępnych do wyboru odpowiedzi poprawna będzie 1, 2 lub 3. Oznacza to, że podczas testu nie natkniemy się już na pytania z potencjalnie 4 prawidłowymi odpowiedziami, co dotychczas nie było wykluczone.
Przystępując do testu oprócz arkusza z pytaniami otrzymamy teraz także kartę odpowiedzi, na której należy zaznaczyć odpowiedzi, które zdający uważa za prawidłowe. Co ciekawe, regulamin nie zastrzega wprost, że odpowiedzi nie przeniesione z testu na kartę nie ulegają sprawdzeniu, jednak podczas pisania egzaminu warto zadbać o ten szczegół i sprawdzić, czy zaznaczono na karcie odpowiedzi wszystkie pytania. W szczególności dlatego, że regulamin nadal nie przewiduje punktów ujemnych za nieprawidłowe odpowiedzi.
Dokument tożsamości w czasie egzaminu CKZ
Każdy uczestnik egzaminu powinien w trakcie jego trwania być w stanie przedstawić dokument potwierdzający jego tożsamość. Komisja sprawdza ten warunek przed rozpoczęciem testu, ale jej członkowie mogą też wyrywkowo sprawdzać tożsamość jeszcze podczas pisania pracy. Do tej pory regulamin dopuszczał, by zdający miał przy sobie rozmaite dokumenty ze zdjęciem, które umożliwiały weryfikację tożsamości. W szczególności powinien to być dowód osobisty lub paszport, ale niekiedy można było posłużyć się np. prawem jazdy czy legitymacją uczniowską/studencką. Aktualnie taka praktyka jest już niedozwolona a zdający obowiązkowo powinien zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport. W przypadku obcokrajowca konieczne jest dysponowanie kartą pobytu. Dlatego przed udaniem się na egzamin dobrze jest upewnić się, że zabraliśmy ze sobą odpowiedni dokument.
Idąc z duchem czasu i powszechną cyfryzacją, w regulaminie przewidziano od teraz, że powyższe dokumenty mogą być okazane w postaci elektronicznej w aplikacji mObywatel. Doświadczenie pokazuje jednak, że takie rozwiązanie potrafi być zawodne a fizyczna postać dokumentu na pewno będzie bezpieczniejszym rozwiązaniem.
Odwołania i skargi po egzaminie
W nowej wersji regulaminu doprecyzowano zasady składania skarg i odwoływania się od wyników egzaminu, które dokładnie przedstawiono kolejno w rozdziale 8 i rozdziale 9 regulaminu. Na złożenie skargi dalej przysługuje 7 dni zaś odwołanie od wyniku powinno nastąpić w ciągu 90 dni, licząc od daty egzaminu. Skonkretyzowana została jednak forma, w jakiej mają one trafiać do Instytutu. Oprócz opisu niezgodności lub przedmiotu odwołania, muszą zawierać także dane osoby zgłaszającej, w tym numer PESEL a do ITS można je złożyć pisemnie lub elektronicznie drogą mailową lub za pośrednictwem platformy e-PUAP. Wraz z wprowadzeniem zmian usystematyzowaniu uległa cała procedura, która dotychczas pozostawiała sporo swobody Dyrektorowi ITS.
W regulaminie dodano także zapis określający maksymalny termin, w jakim osobie zdającej powinna zostać przedstawiona do wglądu jej praca na wypadek, gdyby ta chciała wyjaśnić kwestie sporne. Od złożenia wniosku pracownicy Instytutu muszą umożliwić obejrzenie pracy w ciągu 14 dni.
Egzamin dla osób ubiegających się o odzyskanie CKZ
W trakcie pełnienia funkcji zarządzającego transportem, posiadacz certyfikatu odpowiada za działania przedsiębiorstwa, dla którego wykonuje przewidziane obowiązki. Na skutek tego, w skrajnych przypadkach, zarządzający musi liczyć się nawet z utratą swojego CKZ. Jedną z opcji prowadzących do jego odzyskania jest ponowne zaliczenie egzaminu. Dotychczasowy regulamin nie wyszczególniał w swojej treści osób, które ponownie zaliczają egzamin, jednak po zmianach nastąpiło wyraźne rozgraniczenie pomiędzy ubiegającymi się o pierwsze wydanie CKZ, a „weteranami” chcącymi odzyskać uprawnienia.
Przed przystąpieniem do egzaminu zainteresowana osoba składa wniosek o wydanie zaświadczenia o złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu pisemnego. Jego wzór, wraz z wprowadzeniem nowego regulaminu, opublikowano na stronie Instytutu Transportu Samochodowego. Pomimo różnic we wnioskach, zarządzającego, który ubiega się o przywrócenie certyfikatu, obowiązują dokładnie takie same terminy i zasady składania wniosku, z tą różnicą, że po wyznaczeniu terminu egzaminu taka osoba nie może już zrezygnować z pisania – w przeciwieństwie do nowego kandydata. Zarządzający przystępuje do egzaminu skonstruowanego w ten sam sposób. Po jego zaliczeniu, zamiast certyfikatu kompetencji zawodowych, otrzymuje za to zaświadczenie o zaliczeniu egzaminu, które dalej stanowi podstawę zwrotu wcześniej zatrzymanego CKZ.
Co przyniosą zmiany?
Wprowadzone zmiany w znacznej mierze miały na celu dostosowanie regulaminu do stale nowelizowanego prawa oraz nowinek technicznych. Z pewnością będą one odczuwalne zarówno dla zdających egzamin jak i pracowników Instytutu, ale nie mają charakteru rewolucji. Niewykluczone, że zmiany delikatnie utrudnią uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych, ponieważ w nowym regulaminie położono większy nacisk na zakaz korzystania z telefonów czy innych „pomocnych” urządzeń. Otrzymujemy też coraz więcej informacji, że na egzaminach pojawiają się nowe, niespotykane wcześniej zadania, o które stale aktualizujemy nasze materiały dydaktyczne. Co ciekawe, w tym samym czasie ze strony ITS zniknęły przykładowe arkusze egzaminacyjne czy publikacje mające na celu przekazanie wymaganej wiedzy. Dlatego w drodze po certyfikat kompetencji zawodowych, warto jest skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów, którzy wskażą właściwy kierunek.
