Pakiet Mobilności

Zmiany w czasie pracy kierowcy zawodowego

Ostatnio tematem numer jeden jeśli chodzi o branżę transportową przestała być sytuacja epidemiologiczna, zaś na pierwsze strony gazet trafiła informacja o wejściu w życie tzw. Pakietu Mobilności, o którym pisaliśmy już jakiś czas temu. „Pakiet mobilności – idą zmiany”

Pakiet Mobilności to nic innego jak zbiór poprawek i rozszerzeń kluczowych dla transportu drogowego aktów prawnych. Zgodnie z przewidywaniami jego wprowadzenie zmieni w znacznym stopniu wygląd rynku, a w niektórych kwestiach – wywróci go wręcz do góry nogami.

Należy pamiętać, że na niektóre nowe przepisy przyjdzie nam jeszcze zaczekać. Rozporządzenia zmieniające zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 31 lipca 2020 roku i od tej daty liczony będzie czas rozpoczęcia obowiązywania poszczególnych zmian. Najprościej rzecz ujmując poprawki te można podzielić na 3 grupy:

Zmiany w czasie pracy kierowców i jego rejestracji – zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054.
Zmiany w dostępie do rynku przewoźnika drogowego – zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1055.
Zmiany dotyczące zasad delegowania kierowców – zawarte w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057.

W tym artykule skupię się na pierwszej grupie, czyli zmianach w zakresie czasu pracy oraz jego rejestracji.

Wejście w życie nowych przepisów

Nie trudno zgadnąć, że nowe regulacje wprowadzą poprawki w dwóch kluczowych aktach prawnych z punktu widzenia czasu pracy kierowcy zawodowego:

Rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz
Rozporządzeniu (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów.

Termin obowiązywania większości z nich został wyznaczony na 20 dni po publikacji Pakietu a zatem obowiązują one już od 20 sierpnia 2020 r.

Niektóre, wymagające sporej ingerencji w dotychczasowe funkcjonowanie rynku przewozów drogowych (jak np. te związane z koniecznością wymiany tachografów na inteligentne) mają wyznaczony termin nieco dłuższy – konkretnie końcówkę 2024 roku.

Na wstępie warto zaznaczyć, że regulacja przepisów dotyczących czasu pracy w znacznej mierze można odczytywać jako chęć unormowania kwestii wzbudzających odmienne interpretacje oraz dostosowanie prawa do postępu technologicznego. Większość z nich bez wątpienia przypadnie kierowcom do gustu.

Kursy i szkolenia z czasu pracy kierowców - gif

Tygodniowy okres odpoczynku

Odwołując się do art. 4 pkt. h) Rozporządzenia 561/2006 odpoczynek tygodniowy to okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem. Rozpoczyna się on maksymalnie po 6 okresach 24 godzinnych i wynosi:

min. 45 godzin i wówczas mówimy o regularnym tygodniowym okresie odpoczynku lub
min. 24 godzin ale nie więcej niż 45 godzin – wtedy mowa o odpoczynku skróconym.

Do tej pory zgodnie z przepisami kierowca w ciągu dwóch kolejnych tygodni kierowca musiał wykorzystuje co najmniej:

dwa regularne tygodniowe okresy odpoczynku, lub
jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku i jeden skrócony tygodniowy okres odpoczynku.

W praktyce wygląda to np. w ten sposób:

**Rysunek 1** Rozplanowanie odpoczynków tygodniowych w kontekście miesiąca

Każde skrócenie ponadto musi być rekompensowane równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia po zakończeniu okresu odstępstwa. Oczywiście te artykuły rozporządzenia pozostają bez zmian.

Nowe przepisy zakładają jednak pewne odstępstwo w tym zakresie – możliwość wykorzystania dwóch skróconych tygodniowych odpoczynków w dwóch kolejnych tygodniach. Zmiana ta obowiązywać będzie w określonych przypadkach:

kierowca będzie wykonywał przewozy międzynarodowe, czyli oba skrócone odpoczynki będą odbywane poza granicami kraju macierzystego,
rekompensata za skrócone odpoczynki musi być odebrana przed kolejnym (tym razem już regularnym) tygodniowym odpoczynkiem,
w ciągu 4 kolejnych tygodni kierowca wykorzysta dwa regularne okresy odpoczynku.

W myśl przytoczonych zmian rozplanowanie czasu pracy kierowcy może wyglądać np. tak:

**Rysunek 2** Rozplanowanie odpoczynków tygodniowych w myśl nowych przepisów

Warto również wspomnieć, że podtrzymano przy okazji zakaz odbioru odpoczynków trwających ponad 45 godzin w pojeździe, a obowiązkiem zapewnienia i pokrycia kosztów noclegów obarczono pracodawcę.

Dołóżmy do tego jeszcze jeden nowy przepis – powrót kierowcy do miejsca zamieszkania lub do centrum operacyjnego w każdym okresie czterech kolejnych tygodni w celu odbycia regularnego okresu odpoczynku. To zmiany, które kierowcom powinny się spodobać.

Odstępstwa od stosowania przepisów

Rozporządzenie 2020/1054 zmieniające rozporządzenie nr 561/2006 zakłada wprowadzenie kilku dodatkowych wyłączeń ze stosowania przepisów o czasie pracy. Wśród nich na pewno należy wspomnieć o pojazdach wykorzystanych do dostarczania betonu towarowego czy też przewożenia maszyn budowlanych 100 km od bazy – od 20 sierpnia nie muszą być one wyposażone w tachograf.

Jednak najciekawsze wydają się zmiany w art. 12 wspomnianego już niejednokrotnie rozporządzenia. Obowiązujący do tej pory zapis o możliwości przekroczenia dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku został bowiem rozszerzony o:

możliwość przekroczenia czasu prowadzenia pojazdu o 1 godzinę w celu dotarcia do bazy przedsiębiorstwa lub miejsca zamieszkania w celu wykorzystania tygodniowego odpoczynku,
możliwość przekroczenia czasu prowadzenia pojazdu o 2 godziny pod warunkiem wykorzystania wcześniej przerwy trwającej nieprzerwanie 30 minut w celu wykorzystania regularnego tygodniowego odpoczynku.

Oczywiście nie zwalnia to kierowcę z obowiązku opisania przyczyny takiego przekroczenia oraz zrekompensowania go równoważnym okresem odpoczynku wykorzystanym przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.

Praca w załodze kilkuosobowej

**Rysunek 3** Rozplanowanie czasu pracy kierowców w załodze kilkuosobowej

Zmiany nie ominą również załogi, ale i w tym wypadku nie ma się czego bać. Sporna kwestia dotycząca przerwy po wykorzystaniu 4,5 godzinnego okresu prowadzenia pojazdu przez obydwu kierowców została w końcu unormowana – czas spędzony w pojeździe przez kierowcę niezaangażowanego w prowadzenie pojazdu ani pomoc drugiemu członkowi załogi może być zaliczony jako 45 minutowa przerwa. To spore ułatwienie.

Rejestracja czasu pracy

Postęp technologiczny wymusza także zmiany w zakresie rejestracji czasu pracy. Nie tak dawno temu wizja wprowadzenia tachografów posiadających funkcję zapisywania położenia pojazdu czy też przeprowadzania zdalnych kontroli wydawała się odległa. Pakiet Mobilności przewiduje jednak ujednolicenie rynku pod tym względem i narzuca konkretne daty wymiany dotychczasowych urządzeń na inteligentne:

31 grudnia 2024 r. jako termin maksymalny na wymianę tachografów analogowych i cyfrowych na inteligentne II generacji,
sierpień 2025 r. jako termin maksymalny na wymianę tachografów inteligentnych I generacji na smart tachografy II generacji.

W tym zakresie należy jeszcze wspomnieć o kontroli zapisów tachografu na drodze – już od końca 2024 roku kierowca będzie sprawdzany nie na 28 a 56 dni wstecz.

Jedną z bardziej kontrowersyjnych zmian jest włączenie pod obowiązek rejestrowania czasu pracy kierowców wykonujących międzynarodowe przewozy rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej między 2,5 a 3,5 tony – na to zaczekamy jednak połowy 2026 roku.

Nie pozwól by coś Cię ominęło!

Pakiet Mobilności zakłada ponadto szereg mniejszych zmian, które w różnym stopniu wpłyną na rynek przewozów drogowych. Bieżąca aktualizacja wiedzy może pozwolić na uniknięcie przykrych konsekwencji związanych z nieznajomości przepisów. Art. 92b oraz art. 92c Ustawy o transporcie drogowym przewiduje sytuacje, w których nie nakłada się na przedsiębiorcę kary pieniężnej za naruszenia przepisów o czasie prowadzenia pojazdów, wymaganych przerwach i odpoczynkach. Mowa tutaj między innymi o sytuacjach, w których podmiot wykonujący przewóz drogowy zapewnił właściwą organizację i dyscyplinę pracy ogólnie wymaganą w stosunku do prowadzenia przewozów drogowych.

Dlatego firma ABC Szkolenia przygotowała jednodniowe szkolenie dotyczące zmian w przepisach z zakresu czasu pracy, na którym specjaliści w zakresie transportu pomogą: