Konsekwencje zatrudnienia kierowców (pracowników) bez odpowiednich uprawnień
Zawód kierowcy wiąże się z dużą odpowiedzialnością nie tylko z uwagi na uczestnictwo w ruchu drogowym i stwarzanie zagrożenia dla innych kierowców, ale również ze względu na wykonywanie zadań, wymagających określonej wiedzy z wielu dziedzin. Nie wystarczy posiadanie stosownego prawa jazdy, aby móc podjąć pracę w firmie transportowej, ale trzeba jeszcze przejść stosowne badania lekarskie i psychologiczne oraz zdobyć umiejętności w takich obszarach, jak zabezpieczanie ładunków czy zachowanie po wypadku.
Szczególnie ważne bywa spełnienie wymagań formalnych w przypadku kierowców pracujących w transporcie drogowym, gdzie zasady postępowania regulują wspólne przepisy unijne. Kierowca – zależnie od rodzaju realizowanej usługi przewozowej – jest zobowiązany do ukończenia wskazanych przepisami szkoleń (np. kurs na przewóz rzeczy lub osób) oraz zdobycia uprawnień, poświadczonych stosownymi zaświadczeniami lub świadectwami, których powinien wymagać zatrudniający go pracodawca i to on ponosi największe konsekwencje dopuszczając do pracy za kierownicą osobę bez odpowiednich kwalifikacji.
Obowiązki te oraz wynikające z nich konsekwencje regulują trzy najważniejsze ustawy:
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1265).
- Kodeks pracy ( Dz. U z 1998 Nr 21 poz. 94 ze zm.)
- Kodeks Karny.
Konsekwencje wynikające z przepisów Ustawy o transporcie drogowym
Podstawowym dokumentem, który reguluje obowiązki w zakresie ustawicznego szkolenia kierowców, wprowadzone po ujednoliceniu przepisów z przepisami unijnymi, jest Ustawa o transporcie drogowym, w wersji zmienionej z dnia 01.01.2012. Zgodnie z jej przepisami: „kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy, podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 zł do 15 tys. zł.” Wysokość kar określona jest specjalnym załącznikiem.
Ustawa o transporcie drogowym w rozdz. 2, art. 5.3, pkt. 4 mówi, iż każdy przedsiębiorca, który stara się o otrzymanie licencji zobowiązuje się do tego, że: „… zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy (…) spełniają wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców…” Taki zapis nakłada na przedsiębiorcę odpowiedzialność za wszelkie braki aktualnych szkoleń, badań lekarskich i kwalifikacji szczegółowych, dotyczących wykonywania przewozów specjalnych.
Konsekwencje określa artykuł 15.1 tejże ustawy, który mówi, że: Licencję cofa się(…) jeśli jej posiadacz:
b) rażąco naruszył warunki określone w licencji lub inne warunki wykonywania działalności objętej licencją określone przepisami prawa,(…)
e) rażąco narusza przepisy dotyczące czasu pracy kierowców lub kwalifikacji kierowców”
Cofnięcie licencji na skutek niedopilnowania odpowiednich kwalifikacji własnych kierowców dla właściciela jest równoznaczne z koniecznością zaprzestania działalności przedsiębiorstwa.
Brak szkoleń okresowych lub kursu kwalifikacyjnego dla kierowcy
Konsekwencje wynikające z braku szkoleń okresowych lub kursu kwalifikacyjnego ciążą głównie na kierowcy, który takiego terminu nie dotrzymał, jednak – jeśli pracodawca (lub osoba zarządzająca transportem) zleci przewóz towarów kierowcy bez aktualnego szkolenia – konsekwencje mogą być wyciągnięte także wobec tej osoby. Regulacja ta wynika ze zmian wprowadzonych do ustawy i obowiązuje od dnia 01.01.2012. Kara za „dopuszczenie do wykonywania przewozu drogowego przez kierowcę, który nie ukończył w związku z tym przewozem szkolenia” wynosi 1000zł. Ponadto kara dla kierowcy to 800 zł.
Wskazaną wyżej karę może ponieść przewoźnik lub osoba z jego administracji. W przypadku dużych przedsiębiorstw jest to kwota nieduża i nieobciążająca budżetu firmy. Poważną konsekwencją jednak może być odmowa wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela, jeśli pracownik bez uprawnień spowoduje wypadek drogowy. Nie ma znaczenia, czy kierowca był sprawcą wypadku, czy nie. Ubezpieczyciel sprawdza aktualność wszystkich zaświadczeń i kwalifikacji kierowcy przed podjęciem decyzji o wypłacie odszkodowania z Policy AC.
Konsekwencje wynikające z Kodeksu Pracy
Kodeks Pracy jest podstawowym dokumentem, który wskazuje zasady postępowania podczas nawiązywania stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem w ogóle. Przepisy kodeksu dotyczą nie tylko kierowców, ale każdego pracownika. Do kwestii zatrudniania bez odpowiednich uprawnień dokument podchodzi w artykule 237 §1, który mówi, że: „Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”.
W dalszej części artykułu kodeks zobowiązuje pracodawcę do przeszkolenia pracownika lub ewentualnie skierowania go na odpowiednie szkolenie poza firmą. Jeśli w wyniku braku uprawnień dopuszczony do stanowiska pracy pracownik ulegnie wypadkowi lub poniesie inną szkodę na przykład sam powodując wypadek, może dochodzić swoich praw przed powołaną specjalnie do tego celu komisją pojednawczą lub złożyć wniosek do Sądu Pracy. W tej sytuacji pracodawca ponosi karę, jaka wyznaczy sąd. Powyższy przepis dotyczy także osoby kierującej pracownikami oraz bezpośredniego przełożonego.
Warto jednak zaznaczyć, że pracodawca nie ma obowiązku weryfikowania prawdziwości zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje zawodowe kierowcy, a przedłożone mu dokumenty przyjmuje za podstawę zatrudnienia. Jeśli orzeczenie lekarskie lub termin szkolenia okresowego został sfałszowany odpowiedzialność ponosi kierowca.
Konsekwencje wynikające z Kodeksu Karnego
Kodeks karny jest ostatecznym dokumentem, który reguluje kwestie popełnionych wykroczeń i przestępstw, oraz pozwala na nałożenie konkretnej kary. W procesie zatrudniania bez kwalifikacji KK orzeka odpowiedzialność karną pracodawcy w przypadku, gdy nie dopełnił on obowiązku przeszkolenia pracownika w zakresie BHP. Artykuł 220 kodeksu mówi, że: „…Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (…) Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. (…) Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.”
Dokumentem nakładającym na pracodawcę określone obowiązki wobec pracownika jest także dyrektywa nr 89/391/EWG.
Dziękuję za ciekawe informację. Podoba mi się ten artykuł. Pozdrawiam i czekam na kolejne podobne wpisy.