Dla kogo szkolenia ADR?
Jesteś przedsiębiorcą zaangażowanym w przewóz materiałów niebezpiecznych? Zatrudniasz pracowników, którzy mają styczność z materiałami niebezpiecznymi podczas swoich codziennych prac? Jakie szkolenia powinieneś im zorganizować? O czym powinni wiedzieć? A może posiadasz firmę transportową i zastanawiasz się, czy kierowcy zawsze powinni posiadać zaświadczenie ADR podczas przewozu towarów niebezpiecznych?
Jakich pracowników należy przeszkolić?
Przedsiębiorca, u którego w firmie występują materiały niebezpieczne, powinien przeszkolić każdego pracownika stosownie do zagrożeń, na jakie jest narażony ze strony tych materiałów. Szkolenie to dotyczy zarówno osób organizujących przewóz (np. spedytorów), odpowiedzialnych za wystawianie dokumentów, zaangażowanych w napełnianie, ładowanie, transport, rozładunek, po osoby odpowiedzialne za utrzymanie porządku w tych miejscach, gdzie materiały się znajdują. Obowiązek przeszkolenia wynika z podstawy prawnej 1.3 Umowy ADR. Informuje ona, że każdy pracownik, który w swojej pracy ma styczność z materiałem niebezpiecznym, przed podjęciem swoich zadań, powinien zostać przeszkolony w zakresie wymagań związanych z takim przewozem, stosownie do odpowiedzialności i swoich obowiązków.
Z jakich części składa się szkolenie?
Całe szkolenie składa się z trzech części:
- Szkolenie ogólne, na którym pracownicy powinni zostać zaznajomieni z podstawowymi wymaganiami zawartymi w przepisach o przewozie towarów niebezpiecznych oraz zdobyć wiedzę w zakresie klas materiałów niebezpiecznych, grup pakowania, nalepek ostrzegawczych, sposobów przewozu czy prawidłowego oznakowania itp.
- Szkolenie stanowiskowe, podczas którego pracownicy powinni zostać zaznajomieni z przepisami o przewozie towarów niebezpiecznych ściśle odpowiadającymi ich odpowiedzialności i obowiązkom na pełnionym stanowisku pracy.Osoba przeprowadzająca szkolenie powinna przygotować się i przekazać jak najwięcej informacji dotyczących konkretnych materiałów, które występują u danego przedsiębiorcy. Jest to szkolenie dedykowane pod ściśle określone zadania na stanowisku pracy. Co więcej, należy również zwrócić uwagę czy w firmie odbywa się transport multimodalny, czyli dotyczący dwóch różnych rodzajów przewozu, np. drogowo- morski. Jeżeli tak, to pracownicy powinni być zaznajomieni również z wymaganiami dotyczącymi innych rodzajów transportu.
- Szkolenie z zakresu bezpieczeństwa, podczas którego pracownicy powinni zdobyć przede wszystkim wiedzę na temat właściwości niebezpiecznych i zagrożeń stwarzanych przez towary niebezpieczne, z którymi mają do czynienia podczas swojej pracy. O zagrożeniach informują m.in. nalepki i znaki. Dlatego tak ważne jest, aby każdy pracownik potrafił zidentyfikować zagrożenia, jakie z nich wynikają.
Szkolenie to powinno w szczególności:
zwiększyć wiedzę i świadomość pracowników co do stopnia ryzyka utraty zdrowia lub narażenia, będącego skutkiem wypadku przy przewozie takich towarów, z uwzględnieniem również ich załadunku i rozładunku,
pomóc wypracować bezpieczne sposoby postępowania podczas codziennych czynności,
zaznajomić z procedurami ratowniczymi na wypadek zdarzeń niepożądanych.
Ważne! Jeżeli w firmie występują towary wysokiego ryzyka, wówczas podczas szkolenia należy również uwzględnić wymagania szkoleniowe dotyczące ochrony towarów niebezpiecznych określone w dziale 1.10 Umowy ADR.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że czynności, które nie były objęte szkoleniem, pracownicy mogą wykonywać wyłącznie pod bezpośrednim nadzorem osoby przeszkolonej.
Czy trzeba prowadzić dokumentację szkoleniową? Kto może prowadzić szkolenie?
Każde szkolenie powinno zostać potwierdzone pisemnie poprzez, chociażby podpisanie listy obecności. Umowa ADR nie nakłada obowiązku wydania zaświadczenia ukończenia szkolenia. Jednak dobrą praktyką jest, aby takie dokumenty zostały opracowane i przechowywane zarówno w dokumentacji firmy, jak również przez pracownika. Szkolenie to przeprowadzić może osoba niebędąca doradcą DGSA, której wiedza i doświadczenie pozwolą na przekazanie wiedzy dotyczącej zagrożeń wynikających z przewozu materiałów niebezpiecznych.
Jaka częstotliwość szkoleń?
Umowa ADR informuje, że szkolenie powinno być okresowo uzupełniane szkoleniem doskonalącym, uwzględniającym zmiany w przepisach, czyli w praktyce raz na dwa lata, gdy zmienia się umowa ADR. Należy jednak pamiętać, że szkolenie warto przeprowadzić w firmie również wtedy, gdy zachodzą zmiany i np. pracownicy mają do czynienia z nowym materiałem niebezpiecznym, zmienił się sposób przewozu itp.
Czy kierowcy potrzebują dodatkowe szkolenia?
Opisane powyżej szkolenia z działu 1.3 Umowy ADR dotyczą wszystkich pracowników zaangażowanych w drogowy przewóz towarów niebezpiecznych.
Czy zatem jest to również szkolenie wystarczające dla kierowców? Niestety nie dla wszystkich. Opisane powyżej szkolenie jest odpowiednie dla przewozów realizowanych na wyłączeniach takich jak m.in. ilości wyłączone (dział 3.5), ilości ograniczone LQ (dział 3.4) czy 1.1.3.6.
Natomiast kierowcy realizujący przewozy na tzw. „pełnym ADR” podlegają dodatkowym wymaganiom i szkoleniom. Muszą posiadać prawo jazdy kategorii B lub C oraz mieć ukończone 21 lat. Szkolenia natomiast, w zależności od specyfiki przewozu, dzielą się na następujące części:
- szkolenie podstawowe w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych wszystkich klas,
- szkolenie specjalistyczne w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych:
– w cysternach,
– klasy 1,
– klasy 7.
Do czego upoważnia szkolenie podstawowe?
Szkolenie podstawowe dla kierowców daje możliwości do przewozu towarów niebezpiecznych, z wyjątkiem materiałów klasy 1 i 7:
- w sztukach przesyłki,
- luzem,
- w cysternach odejmowalnych o pojemności do 1m³ (1000 litrów),
- pojazdach bateriach o pojemności całkowitej do 1m³ (1000 litrów),
- w kontenerach cysternach, w cysternach przenośnych oraz w wieloelementowych kontenerach do gazu (MEGC) o pojemności jednostkowej do 3m³ (3000 litrów).
Do czego upoważnia szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu w cysternach?
Szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu w cysternach daje możliwości do przewozu towarów niebezpiecznych, z wyjątkiem materiałów klasy 1 i 7:
- w cysternach stałych oraz cysternach odejmowalnych o pojemności powyżej 1m³ (1000 litrów),
- w pojazdach bateriach o pojemności całkowitej powyżej 1m³ (1000 litrów),
- w kontenerach cysternach, w cysternach przenośnych, w wieloelementowych kontenerach do gazu (MEGC) o pojemności jednostkowej powyżej 3m³ (3000 litrów).
Do czego upoważnia szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu materiałów klasy 1 i 7?
Szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu drogowego towarów niebezpiecznych
klasy pierwszej / klasy siódmej daje możliwości do przewozu materiałów wybuchowych/ promieniotwórczych w sztukach przesyłki. Należy jednak pamiętać, że w przypadku przewozu materiałów tych klas w cysternach, kierowcy muszą posiadać również szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu w cysternach.
Ważne!
W przypadku przewozu materiałów niebezpiecznych klasy 1 (poza towarami o kodzie klasyfikacyjnym 1.4.S) z materiałami klasy 5.1 kierowcy powinni odbyć szkolenie specjalistyczne z zakresu przewozu materiałów wybuchowych, nawet jeżeli materiały te podróżować mogą na wyłączeniu.
Gdzie szukać informacji jak długo powinien trwać kurs i jakie zagadnienia poruszać?
Tematyka i harmonogram szkoleń opisane zostały w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych.
Czy każdy ośrodek szkoleniowy może przeprowadzić takie szkolenie?
Organizować kursy mogą jedynie te ośrodki, które posiadają pozwolenie wydane przez Urząd Marszałkowski. Wykaz podmiotów, prowadzących kursy dotyczące przewozu materiałów niebezpiecznych znajduje się na stronie Transportowego Dozoru Technicznego. Szkolenia takie przeprowadzane są przez doradcę DGSA.
Od jakiego szkolenia zacząć?
Jedynym możliwym rozwiązaniem jest rozpoczęcie zdobywania uprawnień od szkolenia podstawowego. Jest ono pierwszym i niezbędnym krokiem do poszerzania wiedzy i uprawnień z zakresu specjalistycznego.
Zaświadczenie ADR dla kierowcy ważne jest 5 lat od daty pozytywnie zdanego egzaminu. Ważność szkoleń specjalistycznych jest ważna tylko w okresie ważności szkolenia podstawowego. Zatem najlepszym rozwiązaniem jest podejście do egzaminu specjalistycznego jak najszybciej po uzyskaniu uprawnień z zakresu podstawowego.
Wiedzę należy okresowo przypominać i utrwalać. Rok przed wygaśnięciem daty ważności zaświadczenia można już przystąpić do szkolenia doskonalącego i po nim przystąpić do egzaminu. Warto pamiętać, że ważność nowej daty zaświadczenia jest liczona od daty wygaśnięcia poprzedniego.
Szkolenie na doradców DGSA
Ostatnim szkoleniem związanym z przewozem materiałów niebezpiecznych opisanym w Umowie ADR oraz w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa I Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych jest szkolenie na doradcę. Jest ono najdłuższym szkoleniem, do którego przystąpić mogą osoby z wykształceniem wyższym (powyżej 21 roku życia), które nie były karane za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu powszechnemu. Ważność świadectwa doradcy trwa również 5 lat od daty zdania egzaminu.
